آنتی بیوتیک همان‌طور که می‌دانید برای کشتن باکتری‌ها ساخته شده است و این ویژگی سالانه جان میلیون‌ها انسان را نجات می‌دهد؛ اما آنتی بیوتیک‌ها به صورت هدف‌دار باکتری‌ها را از بین نمی‌برند و دارای عوارض جانبی هستند. آن‌ها می‌توانند باکتری‌های دیگر بدن را هم از بین ببرند که این مورد آن‌چنان هم که فکر می‌کنید، خوب و مفید نیست.

بدن ما مملو از باکتری است. باکتری‌هایی که در بدن ما از کودکی وجود دارند به عنوان بخشی از ریزاندامگان همزیست بدن محسوب می‌شوند و اهمیت فراوانی دارند. این میکروب‌ها به همراه سایر میکروارگانیسم‌ها، در بدن ما وظایف متعددی مانند رشد طبیعی بدن، هضم غذا و همچنین شرکت در سیستم ایمنی بدن دارند. زمانی که ما شروع به خوردن آنتی بیوتیک برای از بین بردن باکتری‌های مضر می‌کنیم، تعداد زیادی از این باکتری‌ها را نیز از بین می‌بریم.

در نگاه اول، به نظر می‌رسد که از بین رفتن این باکتری‌ها تأثیر ان چنانی بر روی سلامتی انسان ندارد و همه جا و همه غذاها عموماً پر از باکتری هستند و به راحتی جایگزین می‌شوند؛ اما یافته‌های جدید در مورد ریزاندامگان همزیست نشان می‌دهند که ریشه اصلی رشد و نمو این باکتری‌ها مربوط به دوران خردسالی و کودکی است و در صورتی که در دوران نونهالی رشد باکتری‌ها دچار مشکل شده باشد، اثرات مادام‌العمری به جای می‌گذارد.

تأثیر آنتی بیوتیک در دوران نوزادی و اثرات آن در چاقی کودکان

مطالعات نشان داده بودند کودکانی که به صورت سزارین به دنیا می‌آیند، در معرض احتمال بیشتر ابتلا به چاقی در دوران رشد و نمو قرار می‌گیرند. بخشی از دلایل این افزایش درصد احتمال بروز چاقی در مسیر متولد شدن متفاوت این نوزادان است. نوزادانی که به صورت زایمان طبیعی متولد می‌شوند عموماً دارای دوز بالایی از باکتری‌های فعال به عنوان ریزاندامگان همزیست هستند و این خود می‌تواند دلیلی بر بهبود عملکرد بدن و میکروارگانیسم‌های دخیل در متابولیسم بدن باشد.

در این تحقیق، محققان بیش از ۳۰۰ هزار نوزاد را که در بیمارستان‌ها متولد شده بودند را مورد بررسی قرار دادند. در بررسی انجام شده، میزان آنتی بیوتیک‌های مصرفی در طول دو سال اول تولد رصد شد. همچنین محققان، مصرف یکی از دو داروی مخصوص کاهش اسید معده در کودکان که عموماً برای درمان رفلاکس معده توسط متخصصان تجویز می‌شود را هم مورد بررسی قراردادند. خوردن آنتی اسیدها همانند یکی از این دو دارو می‌تواند میزان باکتری‌های موجود در سیستم گوارشی را تغییر دهد.

در این مطالعه، کودکانی که در دوران کودکی و نونهالی آنتی بیوتیک دریافت کرده بودند، ۲۶ درصد بیشتر از دیگر کودکان در معرض چاقی بودند. همچنین مصرف یکی یا هر دو شربت کنترل کننده اسید معده نیز احتمال چاقی را افزایش می‌داد. اگرچه احتمال بروز چاقی در مصرف آنتی اسیدها کمتر بود. مصرف هم‌زمان آنتی بیوتیک به همراه شربت کنترل کننده اسید معده در کودکان به صورت دراز مدت نیز موجب افزایش احتمال چاقی کودکان می‌شود.

تأثیرات عکس مصرف آنتی بیوتیک در حیوانات جوان

جالب توجه است که بدانید کشاورزان با دادن آنتی بیوتیک به حیوانات جوان، وزن آن‌ها را افزایش می‌دهند. دام‌هایی که در دوران جوانی آنتی بیوتیک بیشتری خورده باشند در زمان بلوغ و نمو گوشت بیشتری خواهند داشت. به این معنی که دام سنگین‌تر می‌شود. استفاده از آنتی بیوتیک در دام‌ها دارای سود و همچنین درامد بهتر در فروش دام است اما اگر دام دچار بیماری خاصی شود که در آن درمان آنتی بیوتیکی تجویز شود، احتمال بروز مقاومت بدن به آنتی بیوتیک‌ها و اختلال در روند درمان وجود دارد.

اثرات دیگر مصرف آنتی بیوتیک در خردسالی

عوارض مصرف آنتی بیوتیک در دوران خردسالی فقط منوط به چاقی نیست. خوردن آنتی باکتری‌ها در دوران نوزادی می‌تواند باعث بروز آلرژی غذایی و همچنین سایر آلرژی‌ها مانند آسم شود. در نهایت باید بدانید که مصرف آنتی بیوتیک به صورت خودسرانه در نوزادان موجب بروز خطرات سوء در نوجوانی و بزرگ‌سالی می‌شود.

احتیاط در مصرف آنتی بیوتیک

همان‌طور که قبلاً گفته شد، خوردن آنتی بیوتیک‌ها سالانه جان بسیاری از بیماران مبتلا به انواع باکتری‌ها را حفظ می‌کند. عادت بدی که در مصرف آنتی بیوتیک وجود دارد، مصرف خودسرانه آن برای درمان سرماخوردگی و انواع عفونت‌ها است. بیشتر سرماخوردگی‌ها نیازی به آنتی بیوتیک برای درمان ندارند. لذا لازم نیست خودسرانه دارو مصرف کنیم. برخی از عفونت‌ها مانند عفونت‌های گوش می‌توانند بدون آنتی باکتری بهبود پیدا کنند. همچنین گاهی اوقات به جای مصرف کوتاه مدت و توصیه شده، تصمیم به خوردن آنتی باکتری در طولانی مدت می‌گیریم. یا در برخی موارد به جای آنتی بیوتیک‌های ساده از آنتی بیوتیک‌های قوی استفاده می‌کنیم.

پزشکانی که عادت به تجویز زیاد آنتی باکتری و همچنین آنتی اسید برای کودکان دارند، باید نتیجه این مطالعات را در نسخه‌های تجویزی خود منعکس کنند. همچنین والدین در دادن آنتی باکتری‌ها و همچنین آنتی اسیدها به نوزادان باید با احتیاط بیشتری برخورد کنند. اگر دکتر خوردن این موارد را برای درمان لازم دانست باید آن‌ها را تا درمان قطعی مصرف کرد اما اگر نیازی به مصرف آن‌ها به تشخیص پزشک نبود، نباید آن‌ها را خودسرانه به کودکان و نونهالان خوراند. چاقی بحرانی است که بیشتر انسان‌های روی کره زمین را درگیر کرده است. چاقی به تنهایی عامل خطرناکی نیست اما عوارض جانبی آن مسلماً خطرناک هستند.